Cilj: Da se utvrdi da li se dejstvo terapije apixabanom nasuprot varfarinom razlikuje sa povećanjem broja pratećih lekova koji koriste pacijenat sa atrijalnom fibrilacijom.
Dizajn: 2015. godine izvršena je post hoc analiza rezultata ARISTOTLE (apixaban za smanjenje moždanog udara i drugih tromboembolijskih incidenata kod atrijalne fibrilacije) – multicentrične, dvostruko slepe, dvostruko maskirane studije koja je počela 2006. godine i završila se 2011.
Učesnici: 18 201 učesnika ARISTOTLE studije.
Intervencije: U ARISTOTLE studiji, pacijentima je nasumično dodeljeno ili 5 mg apixaban dva puta dnevno (n = 9120) ili varfarin (n = 9081). U post hoc analizi, pacijenti su podeljeni u grupe prema broju pratećih terapijskih lekova koje su koristili na početku (0-5, 6-8, ≥9 lekova), sa medijanom praćenja od 1.8 godina.
Glavni rezultati merenja: Klinički rezultati i terapijska dejstva apixabana naspram varfarina (prilagođeni za starost, pol i državu).
Rezultati: Svaki pacijent je u proseku koristio šest lekova (interkvartilni raspon: 5-9), polifarmacija je zabeležena kod 13 932 (76,5%) pacijenata. Veći broj pratećih lekova koristili su stariji pacijenti, žene i pacijenti iz SAD-a. Broj komorbiditeta rastao je sa porastom broja korištenih lekova (0-5, 6-8, ≥9 lekova), kao i procenat pacijenata lečenih drugim lekovima koji su u interakciji sa apixabanom i varfarinom. Mortalitet je takođe značajno porastao sa brojem terapijskih lekova (p <0.001), kao i stope moždanog udara ili sistemske embolije (1.29, 1.48 i 1.57 na 100 pacijenata godišnje za 0-5, 6-8 i ≥9 lekova) i obilnog krvarenja (1.91, 2.46 i 3.88 na 100 pacijenata godišnje za 0-5, 6-8 i ≥9 lekova). Relativna smanjenja rizika od moždanog udara ili sistemske embolije bila su konzistentna za apixaban nasuprot varfarinu, bez obzira na broj pratećih lekova (p = 0.82). Manje redukcije kod obilnih krvarenja primećene su kod apixabana nasuprot varfarinu sa povećanjem broja pratećih lekova ( p= 0.017). Pacijenti čiji su lekovi u interakciji sa varfarinom ili apixabanom su imali slične rezultate i dosledne terapijske efekte apixabana nasuprot varfarinu.
Zaljučak: U ARISTOTLE studiji, kod tri četvrtine pacijenata je zabeležena polifarmacija: ova podgrupa imala je povećan komorbiditet, više lekova koji su u interakciji, povećan mortalitet i višu stopu tromboembolijskih komplikacija i krvarenja. U pogledu potencijalnog karakterističnog odgovora na antikoagulantnu terapiju kod pacijenata sa atrijalnom fibrilacijom i polifarmacijom, apixaban je bio efikasniji od varfarina i barem jednako bezbedan.
Izvor: British Medical Journal
