Ciste na jajnicima se često javljaju kod žena tokom njihovog života i obuhvataju tri glavne vrste: funkcionalne, benigne ili maligne, od kojih su benigne najčešće. Imaju promenljivu kliničku manifestaciju i uglavnom budu otkrivene slučajno tokom ultrazvučnog pregleda. Većina cisti ne pravi smetnja, a neke funkcionalne ciste mogu brzo da se povuku primenom kombinovanih kontraceptivnih pilula. Među zdravim ženama, kod 6% se utvrdi da imaju adneksalne mase, od kojih su 90% cistične lezije, koje se onda uglavnom tretiraju laparoskopijom ili laparotomijom.
Komplikacije mogu biti uvijanje, krvarenja ili rupture ako su veće od 5 cm u prečniku, a uklanjanje se savetuje kako bi se izbegle ove komplikacije. Operacija može predstavljati nesvrsishodno lečenje kod nekih pacijenata, a rizici mogu prevagnuti nad prednostima. Mnogi istraživači su sugerisali ultrazvukom vođenu aspiraciju, sa citološkom evaluacijom izvađene tečnosti, iako su rezultati kontradiktorni, sa stopom izlečenja u opsegu od 30% do 80%.
Ultrazvukom vođena aspiracija je brz i siguran postupak sa niskom stopom komplikacija i dobra alternativa umesto operacije, kojom se može izbeći rizik od laparoskopije i komplikacije laparotomije. Metotreksat injekcije se često koriste u ginekološkoj praksi u kombinaciji sa ultrazvukom vođenom aspiracijom.
U ovu studiju je uključeno 50 pacijentkinja raspoređenih u 2 grupe: njih 25 su bile podvrgnute samo aspiraciji vođenom transvaginalnim ultrazvukom (kontrolna grupa), a njih 25 je pored toga primilo in situ metotreksat injekciju (studijska grupa).
Svima je uzeta detaljna istorija, urađen je pregled, kompletna krvna slika, test bubrežne funkcije, test funkcije jetre i CA-125. Transvaginalni ultrazvuk je urađen da bi se potvrdila dijagnozu i isključili slučajevi sa sumnjivim malignim ultrazvučnim kriterijumima.
Rezultati su pokazali da ne postoji statistički značajna razlika između grupa po pitanju starosti (p=0.125), graviditeta (p =0,468), pariteta (p= 0,555), BMI (p= 0.999) i nivoa CA-125 (p=0.975). Menstrualni poremećaji su najčešće tegobe u obe grupe (12 (48%)), kao i neplodnost i abdominalni bol 13 (52%).
Nije bilo razlike u veličini cisti (p= 0.569), u zapremini aspirirane tečnosti (p = 0.59), a trajanje operacije je bilo skoro skoro isti (16.04 ± 2.507 u kontrolnoj,16.28 ± 3.78 u studijskoj, p= 0.999).
Ponovno pojavljivanje cisti nakon 6 meseci praćenja, dogodilo se kod 4 od 25 žena (16,0%) u kontrolnoj grupi, a 0.0% studijskoj grupi (P=0,037).
Samo 7 žena od 25 je imalo želju za buduću trudnoću u u kontrolnoj grupi i njih 4 su zatrudnele u roku od šest meseci, dok je šest žena od 25 u studijskoj grupi imalo tu želju i sve su zatrudnele u roku od šest meseci. Statistička analiza ne pokazuje značajne razlike između dve grupe.
Može se zaključiti da je ultrazvukom vođena aspiracija u kombinaciji sa in situ metotreksat injekcijom jednostavan, neinvazivan, bezbedan i efikasan način lečenju odabranih slučajeva cisti na jajnicima bez dokaza maligniteta.
